In het navolgende artikel, beschrijf ik de geschiedenis van Minimax.
Cor Thijssens wordt op 3 april 1902 in Beek en Donk geboren met als voornamen Cornelis Richard Mechtildis. Hij is het derde kind uit het gezin, met in totaal 9 kinderen, van gemeentesecretaris Th. Thijssens en Maria Nefen.
Hij bezoekt de lagere school in Beek en Donk, om vervolgens zijn middelbare scholing te volgen aan de HBS in Helmond. Daar blijkt hij een groot tekentalent te zijn. In de correspondentie van Cor Thijssens komen veelvuldig zijn artistieke talenten naar voren. Voor het tekenen van radioschema’s en -toestellen kwam dit talent later zeker van pas. Cor Thijssens kwam in contact met het nieuwe medium radio door zijn bezoeken aan Tinus Swinkels, een veelzijdig ondernemer uit Lieshout, die kort na WO I met de ontvangst van radiogolven experimenteerde. Bij Tinus Swinkels leerde hij zijn latere vrouw Annie Dusek kennen. De technische affiniteit van Cor blijkt, na het behalen van het HBS-diploma in 1920, eveneens uit zijn keuze voor een vervolgopleiding.
Met het diploma op zak treedt hij in dienst bij de Nederlandsche Telegraafmaatschappij Radio-Holland. Via deze firma worden marconisten gedetacheerd bij rederijen. Als marconist van Radio-Holland bevaart Cor van juni 1921 tot en met oktober 1922 de zeven zeeën. De wereldreis wordt beëindigd door de Nederlandse staat, die van Cor de vervulling van zijn dienstplicht verlangt. Eind oktober 1922 komt hij van een reis met het schip Algenib in Rotterdam aan. Hij is daarmee 3 weken te laat aangekomen voor het begin van zijn dienstplicht. Het leger geeft hem welwillend een jaar uitstel. Begin oktober 1923 gaat Cor uiteindelijk wel in dienst (2e bataljon van het Regiment Genietroepen). Cor Thijssens beëindigd zijn dienstplicht eind juni 1924 als sergeant. Hij slaagt tevens voor het certificaat radiotelegrafist 1e klasse. Onderdeel van dit certificaat is een flinke portie radiotechniek. Zijn dienstplicht is dus niet helemaal verloren tijd.
Al in oktober 1922 start Cor Thijssens in het huis van zijn ouders in Beek en Donk (aan de Heuvel 44) met de opbouw van een radiofabriek. In het huis zelf richt Cor het laboratorium en het kantoor in. De werkplaats zelf bevindt zich in een aanbouw. Zijn ondernemingsactiviteiten worden voor een periode van 8 maanden onderbroken voor de vervulling van zijn dienstplicht. In juli 1923 kiest hij voor de bedrijfsnaam “Radio Technisch Bureau C.R.M. Thijssens”. Deze naam blijft in gebruik tot 1926.
In oktober 1924 toont Cor zijn nieuwe toestellen (o.a. de 1-lamps-ontvangers “Practic” en “Minimum”) bij een radiotentoonstelling in Eindhoven. In die periode verschijnt het jonge bedrijf ook met diverse advertenties in de lokale courant. In het dagblad van Helmond “De Zuid-Willemsvaart” vond ik tijdens het Mego onderzoek een aantal Minimaxadvertenties : Zaterdag 18 oktober 1924 vond ik de eerste. Dan volgen er nog een hele reeks advertenties. Zie enkele van die advertenties hieronder. De laatste advertentie van Minimax in De Zuidwillemsvaart vond ik op 9 juni 1927.
Bij het opzetten van zijn bedrijf wordt Cor geholpen door de plaatselijke industrieel, Piet van Thiel. Daarbij moet gedacht worden aan onderdelen, gereedschap (zoals een pons en een snijmachine), financiering en adviezen. Het jonge bedrijf is goed van start gegaan. Al in 1925 kan Cor personeel in dienst nemen. Medewerkers van het eerste uur zijn bijvoorbeeld Wim Vlemmings, Janus van Asseldonk, Theo van den Biggelaar, Toon Martin, Ad Coolen en Sjef van Zeeland.
Op advies van Piet van Thiel geeft Cor nu invulling aan de juridische eisen aan het bedrijfsleven. Zo schrijft hij in maart 1926 zijn firma in bij de Kamer van Koophandel. De firmanaam ‘Thijssens’ vervalt nu definitief. Al zeker vanaf augustus 1925 gebruikte Cor de handelsnaam ‘Minimax’. Hij schrijft zijn bedrijf daarom in onder de naam ‘Radio-Onderneming Minimax’. Minimax staat enerzijds voor MINImale afmeting en MAXimale geluidssterkte en anderzijds voor MINImum prijs en MAXimum kwaliteit.
Participanten in het bedrijf zijn, behalve Cor zelf, Piet van Thiel en Cor (Cornelis Cunera Maria) Schoofs uit Beek en Donk. Cor Schoofs trekt zich na enkele maanden weer terug uit het bedrijf. In Beek en Donk produceert Cor een tiental verschillende modellen radiotoestellen, die met name in de verre omtrek van Beek en Donk afgezet worden, maar ook in de rest van Nederland. De onderdelen voor de ontvangers werden ingekocht bij gerenommeerde bedrijven. De radiolampen werden bijvoorbeeld van Philips betrokken. De ebonieten voor- en bovenplaten werden in de Beek en Donkse werkplaats op maat gemaakt. De honingraatspoelen kwamen uit de eigen wikkelarij. De kasten werden door de Helmondse Meubelfabriek J.Beks & Zonen uit de 2e Haagstraat 42 geproduceerd, die ook voor MEGO uit Helmond (al meerdere jaren) de behuizingen maakte.Als bijbehorende luidspreker hadden ze voor het merk Tefag gekozen. Zoals op een Tefag prijslijst stond te lezen: Na langen tijd van proefnemingen en vergelijkingen met andere luidsprekers,zijn wij tot de ervaring gekomen dat de Tefag-luidsprekers het beste combineren met onze Minimax-Ontvangtoestellen.
De in Beek en Donk geproduceerde toestellen zijn prachtig om te zien, met name het schuine ebonieten voorfront en de minimale edoch praktische behuizing. Niet alleen optisch, maar ook technisch waren de toestellen zeer vooruitstrevend. Met name de compacte (kleine) vorm, viel positief op, ten opzichte van ontvangers van concurrenten. Bij een onderzoek van Gidi Verheijen in 2014 zijn 15 Minimax-toestellen van 8 verschillende modellen getraceerd. Deze toestellen bevinden zich in musea en particuliere verzamelingen in Nederland. In hetzelfde onderzoek werden in de gemeentelijke archieven 113 Minimax-ontvangers genoemd, die tijdens de 2e wereldoorlog in beslag genomen zijn door de Duitse bezetters. Naast de ontvangers richt Minimax zich ook op radio-onderdelen. Zo produceert Minimax Bailly-condensatoren, die Cor in radiotoestellen inbouwt, maar die hij ook als los onderdeel te koop aanbiedt. De Bailly-condensatoren zijn variabele condensatoren. Cor Thijssens heeft voor deze condensatoren het verkooprecht verworven.
Veghel In 1928 wordt de productieruimte in Beek en Donk te klein.De groei van Minimax dwingt Cor Thijssens ertoe, om op zoek te gaan naar een groter bedrijfspand. Dankzij zijn contacten met Bernard Booij-Lieuwes, vindt hij snel een geschikte ruimte in de binnenstad van de gemeente Veghel. Voor de verkoop van de Minimax-toestellen heeft Cor Thijssens een uitgebreid netwerk van radiohandelaren opgebouwd.
Bernard Booij-Lieuwes behoort tot de oudste wederverkopers van Minimax. Hij bedrijft een rijwielhandel aan de Hoofdstraat in Veghel. Naast de tweewielers biedt hij ook radiotoestellen te koop aan. Als hij verneemt dat Minimax op zoek is naar een geschikt pand, wijst hij Cor Thijssens op een voormalige bierbrouwerij (tot en met 1849) in het centrum van Veghel. Dit gebouw uit 1797 bevindt zich in de Kerkstraat A175 (vlak bij de Markt en de St. Lambertuskerk, parallel aan de huidige Frisselsteinstraat). Minimax huurt de leegstaande brouwerij. Om voldoende kapitaal bij elkaar te krijgen voor de verhuizing, worden Cor Thijssens en Bernard Booij- Lieuwes per 15 september 1928 elk voor 50% eigenaar van Minimax. Thijssens brengt vooral de productiemiddelen (machines, onderdelen, etc.) mee uit Beek en Donk. Booij-Lieuwes zorgt voor de nodige financiële kracht. Het nieuwe pand is verdeeld in meerdere ruimtes. Centraal op de begane grond liggen de montagehal, een lakruimte, het magazijn en het kantoor. Daarnaast bevinden zich de werkplaats, de verpak- en verzendafdeling, een garagebox en het laboratorium.
Op de 1e etage zijn vanaf 1930 de woonvertrekken van Cor Thijssens en zijn echtgenote Annie Dusek. Anna Josepha (Annie) Dusek is op 16 juli 1906 geboren in de toenmalige hoofdstad van het Keizerrijk Oostenrijk. Een voorloper van ‘Cordaid Mensen in Nood’ het “Nederlandsch R.K. Huisvesting-Comité, Afdeling Oostenrijk” helpt in de jaren na WO I kinderen uit Oostenrijk.
Deze jongeren worden tijdelijk in gastgezinnen in Nederland geplaatst, om zo de gruwelijke oorlogsjaren te verwerken. Annie Dusek verblijft via deze organisatie, mogelijk al in 1918, maar zeker vanaf 1920, meerdere malen in het gezin van Tinus Swinkels in Lieshout. Daar maakt ze kennis met Cor Thijssens. Annie wordt zijn verloofde. Op 26 januari 1930 treedt Cor Thijssens in Wenen in het huwelijk met Annie Dusek.Een maand na het huwelijk betrekken Cor en zijn echtgenote de woning boven de oude bierbrouwerij van Veghel in de (toenmalige) Kerkstraat. Annie verzorgt vanaf nu de administratie van Minimax.
De toestellen die Cor Thijssens in Veghel ontwerpt en bouwt, onderscheiden zich qua uiterlijke vormgeving duidelijk van de modellen uit de periode in Beek en Donk. De onderstaande foto toont dit overtuigend aan.
Ook vanuit een technisch oogpunt zijn de verschillen opvallend. Zo maken de modellen uit Veghel over het algemeen gebruik van netvoeding. In financieel opzicht floreerde de radiofabriek van Cor Thijssens in Beek en Donk. Vanaf de verhuizing van Minimax naar Veghel in 1929 blijft de omzet daarentegen achter bij de verwachtingen. Een zeer waarschijnlijke oorzaak is de wereldwijde economische depressie ten gevolge van de Beurskrach in 1929. De markt voor radiotoestellen stort volledig in. Philips was in 1927 met de productie van radio’s gestart. Ook aan Philips ging de ‘grote depressie’ niet zonder gevolgen voorbij. Zelfs Philips moest in 1929 medewerkers ontslaan. Ondanks de economische malaise maakt Minimax in 1929 en 1930 toch nog een kleine winst. Mogelijk in verband met de tegenvallende resultaten beëindigt Booy-Lieuwes per 1 juli 1931 zijn werkzaamheden als mede-eigenaar van Minimax. De economische crisis en de toenemende concurrentie van de grote merken doen Cor Thijssens in 1934 besluiten, om een punt te zetten achter het zo hoopvol begonnen hoofdstuk Minimax. De ironie van de geschiedenis wil dat Cor in dienst treedt bij Philips (misschien wel de doodsnagel aan de kist van Minimax). Hij en Annie verhuizen naar Eindhoven. Bij Philips wordt hij chef van de tekenkamer. In de wandelgangen wordt soms beweerd, dat Philips Cor Thijssens heeft uitgekocht. Er zouden jaarlijkse vergoedingen betaald zijn door Philips, voor de overname van de octrooien van Minimax. Deze stelling is waarschijnlijk niet meer dan een gerucht. Geen enkel document bewijst dit verhaal. Bovendien zijn er geen octrooien op naam van Cor Thijssens bekend. Met het zekere inkomen bij Philips kan Cor zich nu ook op minder technische hobby’s richten. Zo ontwikkelt hij een grote liefde voor o.a. het zweefvliegen. In 1950 neemt hij namens de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart zelfs deel aan de wereldkampioenschappen in Zweden. Cor Thijssens blijft Philips trouw tot aan zijn pensioen in 1967. In 1972 keren Cor en Annie terug naar de geboorteplaats van Cor: Beek en Donk. Cor sterft daar op 8 februari 1978. Annie Dusek overleeft hem ruim 21 jaar en overlijdt in 1999.
Email: f.donkers9@upcmail.nl